Modelboerderij 'De Vaan'
(1908-1923)
Tot het begin van de 20ste eeuw was Hillegersberg vooral nog een agrarische gemeente. De Hygiënische Melkstal 'De Vaan' was van 1908 tot 1923 gevestigd aan de Straatweg tegenover Lommerrijk. Waar nu de Prins Bernardkade is en in het Margrietlaankwartier liepen de koeien van De Vaan.
Deze modelboerderij had als een van haar doelstellingen het terugdringen van de zuigelingensterfte door de verstrekking van gezonde melk, vrij van tuberculose bacillen. Eigenaar was de heer Stehouwer.
Foto: ca. 1920
Hygiëne voorop
De melk ging aan het begin van de vorige eeuw vrijwel in onbewerkte vorm vanuit de emmers in kannetjes naar de consument. De melk werd niet gelucht of gekoeld, het werd alleen gefilterd. Melk kon drager zijn van ziektekiemen. In tijden van besmettelijke ziekten moest de melk voor de consumptie worden gekookt.
Rond 1900 verrezen er modelboerderijen waar steng toezicht bestond op de gezondheid van de koeien en de hygiëne van het personeel. Zo werd ook de modelhoeve 'De Vaan' gesticht door medici en bankiers. Dit in de vorm van een naamloze vennootschap. Directeur werd de heer Vaandrager, naar hem is de boerderij genoemd. Onderdeel van het complex was een observatiestal. Het grootste deel van de melk ging naar de klanten, zo'n 10% werd gekarnd, de karnemelk ging in halve literflessen. Er werd ook wat boeter gemaakt, dit werd eveneens verkocht.
Een bijzondere anekdote betreft een stuk weiland aan de Kleiweg dat eigendom was van De Vaan. Op dat weiland maakte in de zomer van 1920 een Engelse vlieger een noodlanding met zijn postvliegtuig.
In 1923 verhuisde De Vaan naar de Grindweg, net over de grens van Hillegersberg, in Bergschenhoek.
Internationale belangstelling voor 'De Vaan'
De Koning van Denemarken komt op bezoek
Directeur en één van de oprichters was herenboer Vaandrager uit Charlois. De Vaan was een modelboerderij die hoog buitenlands bezoek trok. In 1914 kwam koning Christiaan van Denemarken naar De Vaan in Hillegersberg. Hij werd begeleid door Prins Hendrik. In de NRC: "Koning Christiaan verklaarde dat zulk een inrichting niet in Denemarken bestond en hij sprak zijn bewondering er over uit dat het vee leidingwater dronk in plaats van water uit de sloten.".
1914: Bij De Vaan v.l.n.r.: Minister Treub, Koning Christiaan van Denemarken en dr. Moll van Charante.
