Hillegersberg van het ontstaan tot 1811

Hillegersberg is ontstaan op het zand dat een voortzetting van het pleistoceen was, in een machtige opduiking. Daar is mogelijk al rond 950 een burcht en een kerk gebouwd. Bij opgravingen zijn vuursteenvondsten gedaan die duiden op prehistorische bewoning.

De donk tussen de Hilleniussingel en de Bergse Dorpsstraat bevat bewoningsresten uit de nieuwe steentijd. Er zijn aanwijzingen dat op de donk ook in de ijzertijd en in de Romeinse tijd is gewoond. Bij opgravingen in het Terbregseveld in 1991 zijn behalve een uit scherven en klei opgebouwde haardplaats ook aangepunte paaltjes, aardewerkscherven en botten gevonden, evenals een bijzondere metalen mantelspeld [informatie van Bureau Oudheidkundig Onderzoek van Gemeentewerken Rotterdam (BOOR)]. Het dorp Hillegersberg nam in 1340 al een vooraanstaande plaats in in het toenmalige Zuid-Holland. In de tweede helft van 17e eeuw en in het begin van de 18e eeuw kwam het dorp tot grote bloei door de ontvening. Tot de 18e eeuw vond rond Hillegersberg op grote schaal veenwinning plaats. Door onderspoeling veranderden de veenafgraverijen in een plassengebied. Grote stukken zijn drooggemalen, maar de Bergse Voor- en Achterplas zijn gebleven.

Hillegersbergwerd tot 1811bestuurd vanuit de positie als ambachtsheerlijkheid (van particulieren dan wel van de gemeente Rotterdam). In 1811 werd Hillegersberg  een zelfstandige gemeente. Dit vanwege de toen geldende Franse wetgeving. 

Achtereenvolgens komen aan de orde:
* Hillegersberg van ontstaan tot 1811: geografisch en bestuurlijk
* Hillegersberg van ontstaan tot 1811: wonen en werken