Willem van Hildegaersberch (1350-1408)
Een middeleeuwse dichter en sprookspreker
Willem van Hildegaersberch, naar men zegt geboren in Hillegersberg, was een vermaarde middeleeuwse dichter en rondtrekkend spreker. Hij staat bekend als de eerste 'sprookspreker' van Nederland. 'Sprokes' zijn korte verhalen in Middelnederlands rijm met een morele of educatieve boodschap. Van zijn gedichten zijn er 120 in twee handschriften bewaard gebleven.
Schoolplaat "Sprooksprekers in de Ridderzaal" van J.H. Isings. Het optreden van een sprookspreker tijdens het huwelijk van Graaf Aelbrecht van Beieren met Margaretha van Kleef; Willem staat in grijsbruine pij achter de spreker die het woord voert op zijn beurt te wachten.
Willem van Hildegaersberch, een Hillegersbergs hofspreker
De gedichten van Van Hildegaersberch zijn zeer verschillend van lengte, variërend van 6 tot 626 verzen, gemiddeld 180 verzen. Van Hildegaersberch was een gevierd rondtrekkend spreker, zijn voordrachten werden goed beloond: per optreden was dat ongeveer het weekloon van een ambachtsman. Uit rekeningen van betaalde opdrachten van het graafschap Holland is te destilleren dat Van Hildegaersberch tussen 1383 en 1403 regelmatig aan het hof te Den Haag optrad als hofspreker.
Van zijn persoonlijke omstandigheden is weinig met zekerheid te zeggen. Duidelijk lijkt dat hij geboren is in Hillegersberg, maar er is onduidelijk wat betreft zijn ouders. Hij was zeker niet van adel, hij hoorde niet tot de Hillegersbergse families Stoop en Van den Berge. Onduidelijk is hoe hij voor zijn 30ste zijn brood verdiende, koopman, zeeman? Onduidelijk is of hij getrouwd was.
Wilem van Hildegaersberch was pleitbezorger van het 'gemeyn oirbaer', het algemeen belang. Hij was een bezield dichter en uitte soms felle kritiek op de handel en wandel van kerk en adel, maar pleitte ook voor begrip. Zo kan hij zich staande houden in zijn tijd. Zijn tijd is overigens hard. In de 11e - 13e eeuw was er grote voorspoed, de grote kathedralen zijn vanuit die tijd. In de 14e eeuw kwam de pest, waren er veel misoogsten, was er armoede en oorlog. In zijn verhalen en gedichten 'verlangde hij terug naar de oude tijden'. Zijn onderwerpen waren breed, het ging bijvoorbeeld over de juiste manieren van het besturen van het land, rechtvaardigheid, het geloof in de tien geboden, het recht van ongehinderde vrije handel en het aannemen van steeekpenningen. Hij pleitte voor eerlijke berechting, voor hoor en wederhoor en sprak zich uit tegen martelingen als manier van waarheidsvinding. Hij sprak de heren, zijn toehoorders, aan, zij zijn mikpunt van vermaning, hoon, spot of lof.
Wat betreft goedbestuur heeft Van Hildegaersberch een duidelijke boodschap. Het volk heeft behoefte aan een sterke vorst. Eendracht en eensgezindheid. Een dynastieke band, bezegeld door een huwelijk, is een plicht van de vorst. Eendracht binnen het huwelijk is een vereiste; een dynastieke verbintenis brengt twee landen samen en leidt tot rust en harmonie. Nageslacht is van groot belang; zonder dat vervalt het land in verdeeldheid en twist. Eén vorst volstaat: twee of meer kapiteins op een schip leiden tot muiterij.
Graaf Willem VI krijgt, na de dood Van Willem van Hildegaersberch, in 1409 een boek aangeboden met 'vele scone sproke die Willem van Hillegaersberge gemaakt hadde'.
Naar hem is in 1924 in Hillegersberg de Willem van Hillegaersbergstraat genoemd.
