De ontwikkeling van het Molenlaankwartier

(1920-1960)

Ooit was de Molenlaan een veenweg die liep vanaf de huidige Grindweg naar de molen "De Vier Winden" in Terbregge. Al op kaarten van begin 17e eeuw wordt de Molenlaan genoemd. Langs de Grindweg liggen buitenhuizen en boerenwoningen uit de 19e eeuw. Er stonden boerderijen, arbeidershuisjes en vissershuisjes langs en nabij de Strekkade en het Boterdorpse Verlaat. Er is een brug bij de Grindweg/ Dorpsstraat, rond 1940 is een stuk boezemvaart door een duiker vervangen en is de brug verdwenen. 

In 1920 maakte het architectenbureau Grandpré Molière, Verhagen en Kok eeen bestemmingsplan voor het Molenlaankwartier. Woningen met puntdaken. Vanaf 1920 werd rond de Molenlaan gebouwd. Langs de Molenlaan zelf vooral na 1932 toen daar betrating en straatverlichting was aangelegd. De Vogelbuurt is van de jaren '30. Tussen 1940 en 1947 waren geen wezenlijke bouwactiviteiten.

Er kwamen nieuwe uitbreidingsplannen: eerst "Hillegersberg ten noorden van de Voorplas" en later in 1955 weer een ander met bebouwingsvoorschriften. Er kwamen villaterreinen, vrijstaande eengezinswoningen en bungalows.

foto: Molenlaankwartier in ontwikkeling

Niet alleen voor welgestelden

In het kader van de bouw van het Molenlaankwartier werd o.a. de boerderij van Siering in 1956 gesloopt. Het garagebedrijf Bakker dat daar toen was gevestigd ging na verloop van tijd naar de Lijsterlaan 65. In september 1957 kocht Bakker daar de bouwgrond: een drassig weiland. De Hillegersbergse architect J.M. de Winter bouwde een royale garage met veel stallingruimte.

In 1958 werd het bestemmingsplan aangepast en werd de huidige componistenwijk verder ingericht. De Molenlaan fungeerde als scheidslijn. Dat betekende o.a. dat de F.H. van Kempensingel ten noorden van de Molenlaan weer een andere naam kreeg: het werd onderdeel van de Van Beethovensingel. Het adres van de huizen aan de huidige Van Beethovensingel 1-7 werd na de bouw aan de Verlengde Bergsingel 2-8 en werd vervolgens de Burgemeester F.H. van Kempensingel 32-38.

De Rooie buurt

Het wijkje met de pleintjes dat nu 'naast' de laan ligt die nu de Borchsatelaan heet, is ooit specifiek gebouwd voor socialisten. Dat project betrof het Bergplein, het Koekoekplein, het Hillegondaplein en het Jubileumplein. De eerste plannen werden gesmeed in 1916, het eerste complex werd in 1923 voltooid.

Het initiatief kwam van een aantal mannen, onder wie Gerrit Spronkers. Zij vonden dat de arbeider goed en betaalbaar gehuisvest moest worden. Ze richtten de Stichting "Onze Woning" op en leenden geld van de gemeente Hillegersberg. De pleintjes lagen midden in het poldergebied. De toelatingsprocedure was streng: je moest socialist zijn, mocht niet homosexueel zijn en ongehuwd samenwonen was ook niet toegestaan. Niet alleen de huurders waren rood, de huizen met hun rode bakstenen ook. Vandaag de dag is het niet meer te herkennen als arbeiderswijk, net zo min als de huur- en koopprijzen.

Molenlaan
Vanaf de jaren '20 werden lanen en singels aangelegd en werd op verschillende plaatsen gebouwd. Langs de Molenlaan werd maar spaarzaam gebouwd, waarschijnlijk vanwege de toemalige slechte toestand van het wegdek. Eerst na 1932 kwam daarin verandering toen bestrating, water, gas, elektriciteit en straatverlichting was aangelegd. Vanaf 1938 komt er schot in verdere bestrating van de Molenlaan. Dit ook in het kader van de werkverschaffing: aanleg riolering, dempen van de sloot langs de noordzijde.

Burgemeester Le Fèvre de Montignylaan e.o.
In de peiode 1928-1932 worden veel grote woonhuizen gebouwd. De aanleg van de singels anticipeert op de vestiging van de gegoede middenstand. Architect J.W.C. (Joost) Boks (1904-1986) begon daar zijn loopbaan in 1935 met de bouw van drie woningen aan de Burgemeester Le Fèvre de Montignylaan (44-48). Later bouwde Boks o.a. het Deltahotel in Vlaardingen en in 1957 het, in 1997 gesloopte, bejaardentehuis van de Maria Moll Stichting aan de Van Beethovensingel.
Het Vrouwenlaantje, of te wel de Jacob Ruysdaellaan, of te wel de Jeroen Boschlaan wordt bebouwd door de firma Gebr. M. & P. van Boven. Er komen meer woningen aan de Montignylaan en aan de Floris Versterlaan, de Burgemeester de Villeneuvesingel, Van Hoytemalaan en het Jacob Marispein. En vervolgens de Mauvelaan en de Joseph Israëlslaan. Verschillende singels zijn gegraven, waaronder de Breitnersingel. Deze singen wordt eerst aan de noorzijde volgebouwd. 

De 'vogelbuurt'
De Nachtegaallaan, Lijsterlaan, Meeuwenlaan en andere lanen in de vogelbuurt zijn gebouwd vanaf 1935.

Weissenbruchlaan e.o.
Op de topografische kaart van 1943 is het tracé getekend van de Weissenbruchlaan. Over het alnd van boer Vermeulen. Na 1947 werden het Prinses Beatrixplantsoen en de Weissenbruchlaan aangelegd. 

De componistenwijk
Het uitbreidingsplan voor dit deel van het Molenlaankwartier dateert uit 1954. De Offenbachlaan en andere lanen in de componistenbuurt zijn gebouwd vanaf 1955.