Deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek

Bevolking
De deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek is een relatief groen en veilig gebied en heeft een relatief hoogopgeleide en welvarende bevolking bestaande uit ruim 40.000 mensen. In bestuurlijke zin betekent dit dat ook relatief snel in bezwaar en beroep wordt gegaan ten aanzien van 'onwelgevallige' besluiten, tenzij de betreffende besluiten goed zijn gemotiveerd. Het winkel- en horecaaanbod is divers en van hoog niveau. Er is in beperkte mate industriële activiteit, met name op het bedrijventerrein Schiebroek. In het gebied zijn ruim 2.500 zelfstandige ondernemers zonder personeel ingeschreven. Een in sociaal opzicht kwetsbaar gebied is Schiebroek-Zuid. Dat vereist specifieke bestuurlijke aandacht.

Onderdeel van de deelgemeente was ook "Burgerzaken": directe dienstverlening aan de burgers, o.a. aangiften van geboorte en sterfte, het voltrekken van huwelijken en het afgeven van paspoorten en rijbewijzen.

Politieke samenstelling en functioneren
In 1972 stelde Rotterdam de eerste deelgemeenteraden in: "burgernabij bestuur". In Hillegersberg-Schiebroek bleven de wijkraad en de wijkopbouworganen functioneren tot 1983. Toen werd Hillegersberg-Schiebroek een deelgemeente. De 25 deelgemeenteraadsleden werden rechtstreeks gekozen door de bevolking, tegelijkertijd met de gemeenteraad van Rotterdam. De deelraad benoemde uit zijn midden een dagelijks bestuur bestaande uit vijf deelraadsleden. Het voorzitterschap was een fulltimefunctie, de overige DB-leden waren parttime. Tot 2002 was sprake van het monisme: het dagelijks bestuur moest bestaan uit leden van de deelgemeenteraad. Na 2002 kwam het dualisme: de dagelijks bestuursleden maakten geen deel meer uit van hun fractie ook dagelijks bestuurders ‘van buiten’ mochten worden aangetrokken. Ook het eerder verplichte aantal van vijf dagelijks bestuurders werd losgelaten. Het aantal raadsleden werd bij verschillende verkiezingen teruggebracht. De laatste deelraad had 5 (parttime) leden van het dagelijks bestuur en 19 deelraadsleden.

De gemeente droeg een fors aantal van haar taken over aan de deelgemeenten, daarnaast mocht een deelgemeente gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen aan het stadsbestuur. De deelgemeenten beschikten voor uitvoering van haar taken en voor advisering aan het bestuur over 'eigen' ambtenaren. Deze stonden onder leiding van de deelgemeentesecretaris.

De deelraad in Hillegersberg-Schiebroek bestond uit vertegenwoordigers van de ook bij de gemeenteraadsverkiezingen betrokken politieke partijen alsmede uit een of meer leden van de OPLW (Onafhankelijke Partij Leefbare Wijk). De politieke samenstelling week af van 'de stad' in die zin dat met name de VVD altijd een stevige positie had. Veelal was de VVD de grootste partij, een aantal jaren de PvdA en in 2006-2010 Leefbaar Rotterdam. De voorzitters van de deelgemeente en de overige leden van het dagelijks bestuur werden gekozen door de deelgemeenteraad. 

De deelraad functioneerde veelal zoals de gemeenteraad, met een dagelijks bestuur dat qua politieke samenstelling in het algemeen kon rekenen op een (krappe) meerderheid in de deelgemeenteraad. Er is nooit echt sprake geweest van politieke stabiliteit. Uiteenlopende visies en belangen leidden niet altijd tot efficiënte besluitvorming. Verschillende malen zijn leden van het dagelijks bestuur -al dan niet gedwongen- afgetreden. In de tweede periode van het bestaan van de deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek is een formeel onderzoek ingesteld naar het functioneren van het deelgemeentebestuur. Dat alles neemt niet weg dat met grote inzet en vaak ook met resultaat door de deelraad is gewerkt aan het behouden en verbeteren van het woon- en leefklimaat van Hillegersberg-Schiebroek en het volop ondersteunen van bewoners met hun initiatieven.

In 1990 werden de bevoegdheden van de deelgemeenten uitgebreid en dat is steeds verder gegaan. De deelgemeente voelde zich voor heel het gebied verantwoordelijk, en trad op als belangenbehartiger ook voor zaken waarvoor geen formele bevoegdheden waren. In 2005 werd in de gemeenteraad van Rotterdam gediscussieerd over het inperken van het deelgemeentebestel. Het College dat in 2006 in Rotterdam aantrad zette juist weer in op versterking van de deelgemeenten als zogenaamde frontline-organisatie van de stad. Gebiedsgericht werken dicht bij de mensen was het nieuwe motto voor het stadsbestuur, waaraan ook de gemeentelijke diensten zich moeten aanpassen.  

Deelgemeenten werden gefinancierd uit het 'deelgemeentefonds'. Dit fonds kende verdeelsleutels per deelgemeente. Hillegersberg-Schiebroek kreeg relatief weinig vanwege de sociale component en relatief veel vanwege de slechte bodemgesteldheid. Het gebied kent veel veengrond, hetgeen betekent dat relatief veel moet worden geïnvesteerd in het op hoogte houden van straten, riolen, e.d. Ook speelt hier de 'grondwaterproblematiek': bij relatief veel huizen moesten de houten palen onder panden worden vervangen in verband met de aantasting daarvan als gevolg van variatie in de grondwaterstanden. De begroting van de deelgemeente bedroeg de laatste jaren ca. € 25 miljoen.

Huisvesting
De deelgemeente (de deelgemeenteraad, het dagelijks bestuur, ambtenaren en inclusief de loketten voor 'burgerzaken') hield kantoor in het oude raadhuis aan de C.N.A. Looslaan 1. In dienst van de deelgemeente werkten in de laatste jaren ca 60 ambtenaren (ca 40 fte). Toen dat pand aan de C.N.A. Looslaan te klein werd, werd tijdelijke extra huisvesting gevonden in een dubbel woonhuis aan de Straatweg 235-237. Na de eeuwwisseling werd de noodzaak tot restauratie van het voormalige raadhuis, een monument, urgent. Er kwamen ook plannen voor uitbreiding van het pand in de achtergelegen tuin. Het pand aan de C.N.A. Looslaan werd in 2005 verlaten; tijdelijk nieuwe huisvesting werd gevonden in het neerzetten van een blok op elkaar gestapelde en met elkaar verbonden containers op de Melanchtonweg 100 in Schiebroek, tegenover het zwembad De Wilgenring. De uitbreiding in de achtertuin van het oude raadhuis aan de C.N.A. Looslaan kon niet doorgaan als gevolg van ruimtelijke- en milieuproblemen. Het pand werd verkocht en definitieve huisvesting van de deelgemeente kwam in nieuwbouw in 110-Morgen, Argonautenweg 23.

Opheffing van de deelgemeenten
Op 16 april 2012 betrok de deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek het nieuwe pand aan de Argonautenweg 23. Al snel werd toen echter duidelijk dat de deelgemeenten zouden worden opgeheven. In de eerste plaats werd het onmogelijk met het tot dan bestaande deelgemeentebestel door te gaan omdat een wijziging in de gemeentewet dit niet langer mogelijk maakte. In de tweede plaats werd het draagvlak in de gemeenteraad van Rotterdam voor het voortbestaan van de 'eigenwijze' deelgemeenten minder. In 2014 werd het deelgemeentebestel beëindigd en werden gebiedscommissies geïntroduceerd.