Bergse Dorpsstraat

Vanaf de 14e eeuw werd een lange weg ten noorden van Rotterdam de Bergweg genoemd. In 1872 werd een deel van deze Bergweg Dorpstraat en een aansluitend deel Grindweg genoemd. 

De Dorpsstraat is van lang her een winkelstraat waar ook mensen woonden. Dat waren vaak de winkeliers en hun gezinnen, maar er waren ook andere bewoners. 

In de Dorpsstraat stonden ook enkele boerderijen, o.a. bij de Grindweg. Zo stond 'Huis ten Berg' aan de Dorpsstraat 83, het was het woonhuis van de familie Willem (1861-1931) en Dientje Roozenbeek. Achter de boerderij lag een plantenkwekerij met vijf kassen, een keekveld voor chrysanten en dahlia's en een aardbeienveld. Het terrein liep verder door tot aan het Zwarte Plasje, men hield daar ook een paard, varkens, kippen en konijnen. Het 'Huis ten Berg' was gebouwd op molenwieken. Deze konden het toenemende verkeer niet verdragen, huis en terrein werden verkocht en in 'een hoekje' werd in 1938 een aantal huizen, een kiosk en het café Van Eijk gebouwd. De kiosk is gesloopt in 1972. Van Eijk bestaat nog steeds.

Links van het 'Huis ten Berg' was het timmerbedrijf Noorlander, rechts in een wit huisje woonde 'vrouw' Werkhoven, zij bediende de brug op de grens van de Dorpsstraat en de Grindweg over de Streksingel en kreeg haar geld van de passanten in het klompje dat ze aan een hengel had bevestigd. Hillegersberg was echt een dorp, waarbinnen hechte relaties waren. De drei dochters van 'vrouw' Werkhoven bleven nauw verbonden met het dorp. Dochter Sjaan woonde, na het overlijden van haar man de fotograaf Henk Persoon, boven de zaak van schoenmaker Griep en was zeer bevriend met die familie. Dochter Ans was getrouwd met de hoefsmid Jo Cossee. Dochter Marie bleef ongetrouwd en werkte bij de slager Tol.

Op de hoek van de Streksingel stond de boerderij van Dijkshoorn. Er hoorde ook veel land bij die boerderij. Zeer interessant voor een projectontwikkelaar... En zo geschiedde. Naar verluidt werd een bod van 25.000 gulden uitgebracht en werd uiteindelijk de koop gesloten voor 125.000 gulden. Nu zijn daar aan de Streksingel de winkels van o.a. de HEMA met daarboven appartementen. Het goedkoopste appartement werd daar ca. 1958 door de ontwikkelaar verkocht voor 125.000 gulden. 

Een enigszins vreemd element in de winkelstraat was de school anno 1875. Nadat de openbare school aan de Adriaan van Matenesselaan (nu: Adriaen van der Doeslaan) was geopend, werd deze school eerst gebruikt voor het zevende leerjaar, vanaf 1936 was het een ULO. Het pand kreeg toen ook centrale verwarming. Naast de school was de winkel van edelsmid Siem van den Hoonaard (1900-1938). In 1950 ging de school in de Bergse Dorpsstraat in rook op. 

De levering van elektriciteit in Hillegersberg begon in 1913. Eerst in de Kleiweg, later in de Dorpsstraat. In de Dorpsstraat kregen als eersten elektriciteit: bakker Brevet, loodgieter Hueck, uitspanning Freericks, bakker Hobbel, graanfactor Den Broeder, kruidenier Jac. Kool, zadelmaker Bos, kolenhandel Brandwijk, slager Wensveen, melkhandel Van de Graaff en veehouder Dijkshoorn. Eind 1918 kreeg ook slager Tol elektriciteit.

In 1939 kwamen op de plek waar de in 1938 uitgebrande uitspanning Freericks had gestaan zes winkels. Twee winkels hadden ook een woning (waaronder apotheek Exler) en één had een bakkerij. Het complex, dat nog meer woningen, een wagenloods en drie garages bevatte werd ontworpen door L.N. Krijgsman.

In 1941, na de annexatie door Rotterdam, kreeg de Dorpsstraat de naam Bergsche Dorpsstraat. Weer later, in 1954, werd het Bergse Dorpsstraat. De huisnummers zijn in de loop van de jaren verschillende malen gewijzigd. Zelfs oneven werd even (en omgekeerd). Dat zorgt voor veel verwarring. Neem bijvoorbeeld de al meer dan een eeuw bestaande slagerij Tol aan de (nu) Bergse Dorpsstraat 98: hoewel de plaats van de slagerij altijd dezelfde is gebleven is het huisnummer nogal eens gewijzigd, het was eerder: 57, 69, 71, 75 en 96.

Bekende winkels waren het Kaasboertje, slager Van Wensveen, Van Maanen met zijn stoffen, jurken en lingerie, fietsenmaker Fortuyn (die voor het oppompen van een band 10 cent vroeg), loodgieter Ebeli, bakker Brevet (pas op! Als je zijn kleine winkel -er konden maar drie klanten in- uit stapte stond je meteen op de tramrails), kruidenier Jac. Kool, Carlier voor pennen en papier, Cossee de hoefsmid. En helemaal aan het begin het postkantoor en helemaal op het eind, op de hoek, café Van Eijk (die bekend stond als een 'donkere kroeg', waar een nette jonge dame niet kwam).

De Bergse Dorpsstraat had een actieve winkeliersvereniging, met in het bestuur o.a. John van der Mijn (herenmode) en Gerard Barendrecht (drogist "Geba"). Zij organiseerden o.a. de bekende Sinterklaasintocht.

Op de Bergse Dorpsstraat was ook een Albert Heijn. Zij gebruikten de slogan "Albert Heijn let op de kleintjes". Gerard Barendrecht speelde daar handig op in: "Breng uw kleintjes bij AH en kom hier winkelen.". 

Het witte pandje met de paardenhoofdjes aan de Bergse Dorpsstraat 69 (naast het huidige restaurant La Salute op 67) herbergde vroeger de zadelmakerij Bos & Zn. In 1890 begonnen als een schoenmakerij. Het vervoer ging lange tijd vrijwel uitsluitend met rijtuigen die met paarden waren bespannen. De zadelmakerij had veel klanten, de twee grootste waren broodbakkerij De Hartog met 42 bestelwagens en de n.v. Hygienische Melkstal "De Vaan", met nog meer bespannen bestelwagens. In de jaren '30 kwamen niet alleen de auto's, maar kwam ook de ruitersport op. Dat hield de zadelmakerij 'in leven'. Na de oorlog werd het handwerk echter onbetaalbaar. Het pand werd verkocht, gerestaureerd en kreeg een woonfunctie.

Het winkelgebied Hillegersberg bestond in 1950 uit de Bergse Dorpsstraat en de Kerkstraat. In 1956 werd de Weissenbruchlaan aangelegd en werden de huizen met daaronder de winkels gebouwd. De flat aan Streksingel met de winkels daaronder dateert van 1969. Albert Heijn verhuisde van de Bergse Dorpsstraat naar de Streksingel (en weer later naar de Argonautenweg). De supermarkt aan de Streksingel, de grootste AH van zijn soort in land, die werd geopend door mijnheer Albert Heijn zelf. 

Top-winkelgebied
De Bergse Dorpsstraat en omgeving ontwikkelde zich een top-winkelgebied, met name in het segment mode. Het was in een tijd dat Rotterdam vooral een werkstad was, er werd in het centrum veel gewerkt en weinig gewoond. Met als gevolg dat er ook weinig winkels waren voor het ‘betere segment’, met een goede service. Daarvoor ging je naar Hillegersberg. Dat gold ook voor de omliggende gebied, in Bergschenhoek en Berkel waren nog geen grote nieuwbouwlocaties en hadden geen grote eigen winkelcentra. Hillegersberg was de top.

In de Elsevier van 1 juli 2000 wordt het volgende sfeerbeeld neergezet onder de kop: "Hier wil je gezien worden": "Op de deur van modewinkel Leeser aan het Rotterdamse Stadhuisplein hangt alleen nog het verhuisbericht: "Wij zijn naar Hillegersberg". De exclusieve winkel verkoos de villawijk waar de rijkere, hoger opgeleiden, zich hebben genesteld boven het schreeuwerige centrum, en het gegak van de ganzen in de plas boven het gekraak van de patatzakken op de Lijnbaan. Een wijs besluit, want de omzet is verdubbeld. "Hier...", zegt Leeserverkoopster Wil den Ouden vergenoegd, "...wil je gezien worden. De vrouwen uit de buurt gaan de stad niet meer in. Hoogstens even snel naar de Bijenkorf. En hun man gaat nu tenminste ook mee, want parkeren is geen probleem.". Hillegersberg heeft het karakter van een Goois dorp dat toevallig binnen de stadsgrenzen van Rotterdam ligt.".

Herstructurering
Er kwam echter als gevolg van internetaankopen en verhoogde concurrentie vanuit een opbloeiend centrum van Rotterdam en van een zich ontwikkelend Bergschenhoek en Berkel en Rodenrijs een eind aan de exclusiviteit van het winkelgebied. Pop-up winkels konden de aanzienlijke leegstand niet langer verhullen. In 2021 startte een transformatie in het zuidelijk gedeelte van de Bergse Dorpsstraat die leidde tot minder winkels en meer dienstverlening, tot een yogastudio en een pilatesstudio, een 'opleidingswinkel' en woningen.